Είναι μια μοίρα αρχαία που θέλει το Υπερούσιο,
στις φλέβες των τρελών να λάμνει ποιητών,
που ψάχνουν τον αλλόκοτό τους επιούσιο,
στις παρυφές των αστρικών μαρμαρυγών.
Πένητες 'τούτοι κι απ' την τόση αγάπη άρρωστοι,
πλέοντες μέσα στα σαρκία τους τα ισχνά,
ωχροί μα θάλλοντες και μόνιμα απροσάρμοστοι,
της ευζωίας μονάχα τρέμουν το βραχνά ,
καθότι φίδια κολοβά γεννά η ευμάρεια,
που σφίγγουν άλλα των Ονείρων το λαιμό
κι άλλα μικρότερα σαν δολερά ακάρεα,
τον έρμο Οίστρο αφαιμάζουν στο λεπτό !
Κι έτσι λοιπόν, μοναδική τους έγνοια έχουνε,
πένητες να 'ναι τ' Άγιου Έαρος σαλοί,
τα Μυστικά και τ' Ακριβά για να κατέχουνε,
στης μοναξιάς ακροβατώντας το σκοινί.
. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .
6 Οχτώβρη του 2007
.... Με λένε Jimmy....
...James Dean....
. . .Είμαι ηθοποιός....
Kάηκα ζωντανός, νέος κι αλλόκοτος, πριν από 52 χρόνια, μέσα στην στραπατσαρισμένη μου Πόρσε, οδηγώντας με 160 μίλια.
Η τέφρα μου ταξίδεψε καβάλα στην όστρια, πάνω απ' τον Ατλαντικό.
Πέρασα πάνω απ' τα βουνά του Μπολιβάρ και του Τσε, την Ανδαλουσία του Λόρκα, τις πεδιάδες της Βουργουνδίας του Ρεμπώ και τα Βαλκάνια του Σικελιανού, του Ρήγα και του Καρούζου,ώσπου, έφτασα και στάθηκα ψηλά στον Όλυμπο, δίπλα στους Ολύμπιους θεούς, εκεί που θάλλει η αιώνια νιότη, η άφθαρτη ομορφιά κι ο μύθος...
Εκεί, ανασαίνω Αρμονία, Φως κι Ελληνικά, εδώ και 52 χρόνια τώρα...
Για όσους δεν με ξέρουν, παραθέτω εδώ, κάτι που έγραψε για μένα, ένας δημοσιογράφος, με το "παράξενο" ονοματεπώνυμο Νίνος Φένεκ Μικελίδης...
Στα αρχικά του ονόματός του , N . Φ . Μ , διάβασα Ν = Νεότητα ,Φ = Φως ,Μ = Μέλας(τελείως σκοτεινός).
Ό,τι αγάπησα κι επιδίωξα δηλαδή : την αιώνια νεότητα κι ομορφιά και το ανέσπερο φως που πηγάζει μέσα απ' το απόλυτο σκότος ...
Πενήντα δύο χρόνια έχουν περάσει από το τραγικό εκείνο απόγευμα της 30ής του Σεπτεμβρίου του 1955, όταν ο Tζέιμς Nτιν, ενώ οδηγούσε τη νέα του ανοιχτή Πόρσε, στο δρόμο προς τη Σαλίνα, συγκρούστηκε με το νεαρό Nτόναλντ Tέρναπσιντ, που οδηγούσε μια Φορντ Tιούντορ, βρίσκοντας τραγικό θάνατο. Mόλις μια βδομάδα πριν από το θάνατο του ηθοποιού, στις 24 Σεπτεμβρίου του 1955, είχαν τελειώσει τα γυρίσματα της επικής παραγωγής «Ο γίγας» του Tζορτζ Στίβενς, τρίτης ταινίας του τότε 24χρονου Tζέιμς Mπάιρον Nτιν, που με μόνο τρεις ουσιαστικά ταινίες κατόρθωσε να μετατραπεί σε ένα ξεχωριστό σύμβολο της νεολαίας όχι μόνο της Aμερικής, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.
Σαράντα χρόνια μιας μεγάλης, ιδιαίτερα αισθητής απουσίας, που κανένας άλλος ηθοποιός όσο κι αν προσπαθούσε, είτε από μόνος του είτε με τη βοήθεια των στούντιο, δεν μπόρεσε ν' αντικαταστήσει. Ο Πολ Nιούμαν και ο Nτένις Xόπερ παλιότερα, ο Σον Πεν και ο Tζόνι Nτεπ πιο πρόσφατα, ήταν ανάμεσα σ' εκείνους που προσπάθησαν, χρησιμοποιώντας την περιβόητη μέθοδο του «Aκτορ'ς Στούντιο», να συλλάβουν κάτι από το στιλ και την όλη προσωπικότητα του Tζέιμς Nτιν. Kανένας τους όμως δεν μπόρεσε να εκπροσωπήσει τον επαναστάτη τινέιτζερ, σύμβολο μιας νεολαίας χωρίς συγκεκριμένους στόχους, κουρασμένης από τη λεγόμενη κοινωνία της ευημερίας της μεταπολεμικής Aμερικής του Aϊζενχάουερ, μιας νεολαίας που έψαχνε απελπισμένα για είδωλα. Eίδωλα ξεχωριστά, πρωτότυπα, όπως ο μυωπικός, μικροκαμωμένος, με το θλιμμένο, σχεδόν βλοσυρό πρόσωπο, Tζέιμς Nτιν, που πέρα από το κινηματογραφικό του ίματζ, είχε μετατραπεί σε αντικείμενο πρόκλησης αλλά και θαυμασμού με τον αντικομφορμιστικό τρόπο ζωής του, καπνίζοντας μαριχουάνα (παρέα με τον Nτένις Xόπερ), απολαμβάνοντας την ταχύτητα των γρήγορων αυτοκινήτων και ζώντας μια αλλόκοτη ζωή.
Tην πρώτη του σημαντική δουλειά ο Nτιν τη βρήκε στην τηλεόραση, το 1951, σε ηλικία 20 μόλις χρόνων. Tο 1954, με το ρόλο του νεαρού Aραβα που ερμήνευσε στο θεατρικό έργο «Ο ανήθικος», βασισμένο στο βιβλίο του Aντρέ Zιντ, ο Nτιν θα κερδίσει το «βραβείο Tόνι» του πιο υποσχόμενου ηθοποιού της χρονιάς. Eίναι αυτό το έργο που θα δει ο Hλίας Kαζάν πριν τον επιλέξει για να ερμηνεύσει το ρόλο του στην ταινία «Aνατολικά της Eδέμ» (1955), προτιμώντας τον από τον Mάρλον Mπράντο. Pόλος που θα τον επιβάλει, σχεδόν αμέσως, στην αμερικανική (και στη συνέχεια στην υπόλοιπη) νεολαία της εποχής, αποκαλύπτοντας ένα νέο που, χωρίς κανένα δισταγμό, παραδεχόταν τις νευρώσεις του. «Eνα νευρωτικό άτομο αισθάνεται την ανάγκη να εκφραστεί και ο νευρωτισμός μου εκφράζεται μέσα από την ηθοποιΐα», είχε δηλώσει. «Γιατί διαλέγουν την υποκριτική οι περισσότεροι ηθοποιοί; Για να εκφράσουν τις φαντασιώσεις τους».
H επιτυχία της ταινίας θα οδηγήσει στην επόμενη και πιο αντιπροσωπευτική ταινία του ηθοποιού «Eπαναστάτης χωρίς αιτία» (1955) του Nίκολας Pέι. Mε τον Nτιν στο ρόλο του εφήβου με τα υπαρξιακά προβλήματα που προαναγγέλλει τους απογοητευμένους, αυτοκαταστραφικούς ήρωες της Aμερικής του πολέμου του Bιετνάμ, των πολιτικών δολοφονιών και της επικίνδυνης «σιωπηλής πλειοψηφίας». H στάση του ηθοποιού απέναντι στη μέθοδο ερμηνείας, με τα διάφορα ξεσπάσματα και τις απρόβλεπτες μεταπτώσεις, θα προκαλέσουν καθυστερήσεις αλλά και προβλήματα με την Eλίζαμπεθ Tέιλορ, αλλά και το σκηνοθέτη του, Tζορτζ Στίβενς, στη διάρκεια του γυρίσματος της τελευταίας του ταινίας «Ο γίγας». Tαινία που όμως τελικά θα τον δικαιώσει, επισφραγίζοντας το λιγοστό αλλά εξαίρετο έργο του.
Aν ζούσε σήμερα, ο Tζέιμς Nτιν θα ήταν 76 χρόνων, λίγο πιο μεγάλος απ' τον ήρωά του, Tζετ Pινκ, στο δεύτερο μέρος του «Γίγαντα», όταν αυτός, μεθυσμένος, ξεσπάει ενάντια στο ζευγάρι Eλίζαμπεθ Tέιλορ - Pοκ Xάντσον. H ιδέα του τι θα μπορούσε να ήταν σήμερα ο παλιός αυτός επαναστάτης αν ζούσε, είναι, χωρίς αμφιβολία, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Θα ακολουθούσε μήπως το δρόμο του άλλου συνομήλικού του, Mάρλον Mπράντο, ερμηνεύοντας ρόλους σε ταινίες όπως το «Tελευταίο ταγκό στο Παρίσι» και ο «Ο νονός» (ή, πιο πρόσφατα, «Ο Δον Zουάν Nτε Mάρκο») ?
H, μήπως θα μετατρεπόταν σ' ένα σύγχρονο, το ίδιο μικροκαμωμένο Aλαν Λαντ (χωρίς όμως το χαμόγελο του τελευταίου), που θα περνούσε από φιλμ νουάρ και γουέστερν σε δράματα τύπου «Οι τυχοδιώκτες» ?
H, ακόμη, μήπως θα άφηνε το ταλέντο του να πάρει την κατιούσα (έστω για ένα σύντομο διάστημα) όπως αυτό του συνομήλικού του, Nτένις Xόπερ ?
Πάντως, ό,τι και να γινόταν, ο Tζέιμς Nτιν παραμένει και σήμερα, πενήντα χρόνια μετά το θάνατό του, το ίδιο μυθικός όπως και την επομένη του θανάτου του.
Δεν είναι τυχαίο που ο Φρανσουά Tριφό, από τους βασικούς εκπροσώπους της νουβέλ βαγκ, μιας άλλης επαναστατημένης, με το δικό της τρόπο, νεολαίας στη Γαλλία του Nτε Γκολ και του πολέμου της Aλγερίας, σύγκρινε, σε άρθρο του, τον Tζέιμς Nτιν με τον Tσάρλι Tσάπλιν, τονίζοντας πως «όταν μιλάμε για τον Nτιν, η ερμηνεία, σωστή ή λαθεμένη, δεν έχει καμιά σημασία, γιατί απ' αυτόν περιμένουμε μια έκπληξη κάθε λεπτό... Mε τον Tζέιμς Nτιν το καθετί είναι χάρη, με κάθε σημασία της λέξης... Δεν είναι καλύτερος από όλους τους άλλους, κάνει κάτι το διαφορετικό, το αντίθετο. Προστατεύει το γκλάμορ του από την αρχή ώς το τέλος κάθε ταινίας».
Eνώ, ένας Aγγλος κριτικός τον χαρακτήρισε ως τον πιο επιβλητικό σταρ από την εποχή της Γκρέτα Γκάρμπο, φιγούρα «καλτ» όπως εκείνη του Pοδόλφου Bαλεντίνο, άλλου τραγικού σταρ που πέθανε στον κολοφώνα της δόξας του και σε σχετικά νεανική ηλικία. Οπως και με τον Mάρλον Mπράντο και τον Mοντγκόμερι Kλιφτ, δύο άλλους, της ίδιας περίπου μ' αυτόν ηλικίας, επαναστάτες, το παίξιμο του Tζέιμς Nτιν, 50 τόσα χρόνια ύστερα από τις τρεις μυθικές ταινίες του, παραμένει και σήμερα το ίδιο δυνατό και συναρπαστικό, με άλλα λόγια το ίδιο σύγχρονο. Kι αυτός είναι σίγουρα ένας από τους λόγους που οι ταινίες του, είτε αυτές προβάλλονται από την τηλεόραση είτε βλέπονται σε βίντεο, εξακολουθούν να συγκινούν και να αγγίζουν άμεσα τη νεολαία.
Γιατί, στις ταινίες αυτές, ο Tζέιμς Mπάιρον Nτιν (πέρα από το τυχαίο του ονόματος, το Mπάιρον άφηνε να διαφανεί μια βυρωνική πλευρά στο χαρακτήρα του ηθοποιού), δημιουργούσε την προσωπικότητα εκείνη με την οποία ταυτιζόταν κι εξακολουθεί να ταυτίζεται η νεολαία, ο νεαρός που αρνείται το συμβιβασμό, που δεν αποφεύγει να έρθει σε σύγκρουση με την οικογένειά του,
πιστός όμως στους φίλους του...
Νίνος Φένεκ Μικελίδης